اگر به تازگی قصد راه اندازی کسب و کار خود را دارید، قبل از هر چیزی باید یک چشم انداز کلی از کسب و کارتان داشته باشید. در واقع شما باید یک تصویر بصری از کسب و کار خود داشته باشید تا بتوانید تمام جزییات آن را به طور واضح ببینید و به راحتی نقاط قوت و ضعف آن را تشخیص دهید. این تصویر بصری، بوم کسب و کار نامیده می شود.
داشتن یک بوم کسب و کار تاثیر زیادی روی موفقیت و پیشرفت کسب و کار شما خواهد داشت. از همین رو ما در این مطلب از سایت مرکز فروش 24 تصمیم داریم شما را با این مدل بصری برای کسب و کار آشنا کرده و نحوه طراحی آن را به شما عزیزان آموزش دهیم. همراه ما باشید!
فهرست مطالب
بوم کسب و کار چیست؟
بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) که توسط کارآفرین سوئیسی و یکی از بنیانگذاران Strategyzer، الکساندر اوستروالدر ایجاد شد، نمایشی بصری از 9 بخش اصلی هر کسب و کار موفق است که پایه های آن کسب و کار را تشکیل می دهند. این نمایش بصری به کار آفرینان و صاحبان کسب و کارهای مختلف کمک می کند یک دید کلی از کسب و کار خود به دست آورند و بتوانند تمام باگ ها و نقاط ضعف آن را شناسایی کنند.
بخش های سازنده هر بوم مدل کسب و کار شامل موارد زیر است:
- قسمت مشتریان
- ارزش پیشنهادی
- کانال های ارتباطی با مشتری
- ارتباط با مشتری
- جریان درآمد زایی
- منابع مهم و کلیدی
- فعالیت های کلیدی
- شرکای کلیدی
- هزینه ها
برای این که یک فروشنده موفق باشید، باید ذهنیت یک فروشنده موفق را نیز داشته باشید. به همین علت توصیه ما این است که اگر می خواهید بیشتر با این موضوع آشنا بشوید، صفحه ذهنیت فروش را مشاهده کنید.
آشنایی با اجزای بوم مدل کسب و کار
در بخش قبلی با 9 بخش اصلی بوم مدل کسب و کار آشنا شدید. شما برای طراحی بوم مدل کسب و کار خود، باید اطلاعات مربوط به هر یک از این 9 بخش اصلی در کسب و کار خود را جمع آوری کرده و سپس به تجزیه و تحلیل آن ها بپردازید. در ادامه هرکدام از این اجزای بوم مدل کسب و کار را به شما توضیح خواهیم داد.
- قسمت مشتریان (Customer Segments)
اولین بخش از بوم مدل کسب و کار، مربوط به مشتریان است. در این بخش، شما باید مشتریان هدف خود را شناسایی کنید و در مورد علایق و نیازهای آن ها اطلاعاتی به دست آورید. در واقع باید ببینید که چرا آن ها شما را انتخاب می کنند، به چه چیزهایی نیاز دارند و ویژگی های مشترک بین آن ها (از نظر جنسیت، سن و…) چیست.
فراموش نکنید که مشتریان با ارزش ترین دارایی شما هستند و شرکت شما بدون وجود آن ها هیچ ارزشی نخواهد داشت.
- ارزش پیشنهادی (Value Propositions)
بخش دوم بوم مدل کسب و کار، تعیین ارزش پیشنهادی شرکت شما است. شما باید مشخص کنید که خدمات و محصولاتتان چه ارزشی برای مشتریان دارند و مزیت شما نسبت به سایر رقبا چیست؟ در واقع میزان مفید بودن شما برای مشتریان است که ارزش پیشنهادی شرکت را تعیین می کند.
برای تعیین ارزش پیشنهادی کسب و کارتان باید به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهید:
- خدمات و محصولات شما چه مزیتی نسبت به رقبا دارند؟
- کدام نقطه درد از مشتریان را برطرف می کنید؟
- کانال های ارتباطی با مشتریان (Channels)
بخش بعدی، مربوط به تعیین کانال های ارتباطی برای برقراری ارتباط با مشتریان است. شما باید از خود بپرسید که چطور می توانید به مشتریان خود دسترسی پیدا کنید و کدام کانال ها دسترسی به مشتریان را برایتان راحت تر خواهند کرد؟
به طور کلی کانال های ارتباطی هر کسب و کار می توانند شامل فروشگاه های حضوری، وب سایت ها و شبکه های اجتماعی باشند.
- ارتباط با مشتری (Customer Relationships)
بعد از اینکه کانال های مناسب برای ارتباط با مشتریان را پیدا کردید، باید سعی کنید با آن ها یک ارتباط قوی برقرار کرده و این ارتباط را حفظ نمایید. ارسال پیام تبلیغاتی به مشتریان، درخواست برای ارسال بازخورد از خریدشان، ارسال پیام تشکر از آن ها، ارائه خدمات پس از فروش و… همگی از قبیل کارهایی هستند که شما می توانید برای برقراری ارتباط با مشتری انجام دهید.
- جریان درآمد زایی (Revenue Streams)
در این بخش باید جریان های درآمد زایی خود را بررسی و کشف نمایید. برای مثال باید ببینید که ایا تنها جریان درآمد زایی شما از طریق فروش است یا موارد دیگر مثل تبلیغات هم روی افزایش درآمد شما تاثیر دارند؟
- منابع مهم و کلیدی (Key Resources)
منظور از منابع کلیدی، تمام منابعی هستند که شما برای موفقیت سازمان خود در اختیار دارید. این منابع شامل سرمایه مالی شرکت، نیروی انسانی و کارمندان، مشتریان و… خواهد بود. شما باید تمام این منابع را بررسی و شناسایی کنید تا متوجه شوید که احتمال و درصد موفقیتتان با وجود آن ها چقدر است.
- فعالیت های کلیدی (Key Activities)
منظور از فعالیت های کلیدی، حوزه هایی است که شما باید در آن ها بهترین عملکرد را داشته باشید تا بتوانید مشتریان خود را راضی نگه دارید. این فعالیت ها را می توان مهمترین بخش در بوم شما به شمار آورد و باید در ارزیابی آن دقت بالایی به خرج دهید. هر فعالیتی که به برند شما هویت می بخشد و امکان عرضه خدمات و کالاهای مختلف توسط شما را فراهم می کند، به عنوان فعالیت کلیدی شناخته خواهد شد.
- شرکای کلیدی (Key Partners)
امروزه اکثر کسب و کارها، به خصوص کسب و کارهای تازه تاسیس برای موفقیت خود به شرکای تجاری نیاز خواهند داشت. این شراکت می تواند به صورت سرمایه گذاری در پروژه های مشترک یا تبلیغ یکدیگر باشد. شما باید در بوم خود، شرکای کلیدی را شناسایی کنید و ببینید که تا چه میزان روی موفقیت شما تاثیر دارند.
- هزینه ها (Cost)
آخرین بخش از بوم کسب و کار این است که ببینید عملی کردن ایده ها و اجرای طرح کسب و کارتان چقدر هزینه به دنبال خواهد داشت. شما باید در این بخش تمام هزینه هایی که نیاز دارید مثل حقوق کارمندان، هزینه تولید محصول یا ارائه خدمت خاص، اجاره یا خرید فضای فیزیکی، هزینه بازاریابی و… را در نظر بگیرید.
نحوه طراحی بوم کسب و کار
حال که با تعریف بوم کسب و کار و اجزای آن آشنا شدید، وقت آن رسیده که بیزینس کانواس خود را طراحی کنید. انجام این کار برای هر کسب و کاری متفاوت است و هر کارآفرینی باید با توجه به شرایط کسب و کار خود و ایده هایی که در سر دارد، بیزینس کانواس مخصوص به خود را طراحی کند. با این حال برای درک بهتر شما، ما در اینجا مراحل انجام این کار به صورت کلی را بیان می کنیم تا بتوانید با دنبال کردن این مراحل، یک بوم مدل کسب و کار خوب برای کمک به موفقیت خود طراحی کنید.
مرحله اول: هدف خود را مشخص کنید
قبل از هرچیزی باید مشخص کنید که الان در چه مرحله ای قرار دارید و می خواهید در آینده به کجا برسید؟ همچنین باید مشتریان هدف خود را هم بشناسید.
مرحله دوم: اجزای اصلی بوم کسب و کارتان را مشخص کنید
9 بخش سازنده بوم مدل کسب و کار خود را شناسایی کرده و به تجزیه و تحلیل هرکدام در رابطه با کسب و کار خود بپردازید.
مرحله سوم: بوم خود را بسازید
بعد از اینکه تمام اجزای بوم را تعریف کردید، وقت آن رسیده تا آن چه که قصد دارید انجام دهید را به صورت بصری روی یک بوم طراحی کنید. یعنی یک نمایش بصری دقیق و با جزییات از کسب و کاری که می خواهید داشته باشید را طراحی نمایید.
مرحله چهارم: بوم خود را اصلاح کنید
بعد از طراحی بوم مدل کسب و کارتان باید آن را به دیگر همکاران نشان داده و در صورت امکان، نظر افراد با تجربه را هم در مورد آن جویا شوید. سپس همه چیز را یکبار دیگر به صورت کلی مرور کرده و در صورت نیاز، تغییراتی در آن به وجود بیاورید.
هم اکنون یک بوم کسب و کار دقیق و با جزییات پیش روی شماست! حالا فقط باید جلو بروید و برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید.
برای درک بهتر نحوه طراحی بوم کسب و کار، به تصویر زیر که یک بیزینس کانواس از نتفلیکس است دقت کنید:
جمع بندی در مورد بوم کسب و کار
بوم کسب و کار یک ابزار مدیریت استراتژیک است که به کسب و کارها کمک می کند تا مدل های کسب و کار خود را تجسم، طراحی و تجزیه و تحلیل کنند. این ابزار برای موفقیت و پیشرفت هر کسب و کاری الزامی است. شما بدون داشتن یک دید بصری از اهداف و فعالیت های کسب و کار خود نمی توانید برای موفقیتتان برنامه ریزی کنید. بنابراین باید طبق مواردی که در این مطلب گفته شد، به طراحی بیزینس مدل کانواس خود بپردازید.
